آن‌چه از سینما می‌‌آموزیم 

سینما و نقد، تحلیل فیلم

اهداف دوره:

کارگاه ده جلسه‌ای نظریه‌های سینما و نقد و تحلیل فیلم کوششی است برای آموزش نظریه‌های بنیادین در مطالعات سینمایی در قالبی کاربردی. هدف این دوره نه آموزش صرف نظریه‌های سینما که نحوه‌ی به‌کارگیری آن‌ها در تماشا، مطالعه و تحلیل فیلم است. به این ترتیب این مفاهیم از قبیل نظریه‌ی ژانر، نگره‌ی مؤلف، نقد فرمالیستی یا انواع شیوه‌های نقد آکادمیک نظیر نقد روان‌کاوانه، نقد مارکسیستی، نقد فمنیستی و … در قالب مفاهیمی کاربردی و بنیادین ارائه می‌شوند و از حاضران خواسته می‌شود تا بر مبنای این نظریه‌ها و نگره‌ها متن‌هایی کوتاه درباره فیلم‌ها یا سریال‌ها بنویسند. بخشی از هر جلسه به خواندن و بررسی نوشته‌ها اختصاص خواهد یافت و بخشی دیگر به صحبت در مورد نگره یا نظریه‌ی جدید. حاضران در طول یک هفته فاصله میان هر دو جلسه فرصت خواهند داشت تا بر اساس آن‌چه در جلسه‌ی پیشین دریافته‌اند فیلمی را انتخاب و درباره‌اش بنویسند. در میانه‌ی صحبت در مورد هر نوشته و به مدد بحث و گفتگو حاضران به درکی بهتر از مفاهیم رسیده و در عین‌حال آموزه‌های بنیادینِ نوشتن در مورد سینما را مرور خواهند کرد.

زمان‌بندی:

این دوره در ۱۰ جلسه‌‌ی ۳ ساعته برای ۵ تا ۱۰ شرکت‌کننده طراحی شده است. تعداد جلسات یک بار در هفته خواهد بود.

شیوه‌ی کار:

موفقیت این دوره به مشارکت حاضران وابستگی تام دارد؛ هر چه حاضران بیش‌تر در بحث‌ها و مناظره‌ها شرکت کنند، نتیجه‌ی بهتری از این دوره‌ها عاید خواهد شد. پس بهتر است حاضران علاقه‌مند و مشتاق نوشتن و صحبت باشند. در هر جلسه از حاضران خواسته می‌شود تا آزادانه در مورد مفاهیم و فیلم‌ها اظهار نظر کرده و بر روی نظرات یکدیگر بحث و تبادل نظر کنند. نقش مدرس جهت دادن به مباحث، تشویق و ترغیب حضار به صحبت، تصحیح خطاها و پیشنهاد دادن راه‌های جدید برای تماشا و بحث در مورد فیلم‌ها خواهد بود. در پایان هر جلسه، فیلم‌ها یا نوشته‌های مرتبط با موضوع به حضار پیشنهاد خواهد شد.

برنامه‌ی آموزش:

هر جلسه‌ی این دوره به بحث و تبادل نظر در مورد دو موضوع مربوط می‌شود؛ نیمی از جلسه مرور نظریه‌ی مطرح شده در جلسه‌ی قبلی است که از طریق خواندن و بحث درباره‌ی نوشته‌ها ممکن می‌شود و نیمی دیگر صحبت در مورد نظریه‌ی جدید. شرح جلسات به این شکل خواهد بود؛

جلسه‌ی اول: معارفه و صحبت در مورد دلیل حضور در دوره و صحبت در مورد دلائل هر کس برای حضور در جلسات که امکان بررسی کاربرد سینما در زندگی شخصی آدم‌ها را ممکن می‌سازد. در ادامه آشنایی با مفاهیم بنیادین مطالعه‌ی سینما.

جلسه‌ی دوم: هر کدام از حضار نخستین نوشته‌ی خود را می‌خواند. بر روی نوشته‌ها که بیش‌تر برآمده از سلیقه یا مواجه‌ی حسی حضار با فیلم است صحبت خواهد شد. در ادامه در مورد نظریه‌ی ژانر و نگره‌ی مؤلف صحبت خواهد شد تا حاضران با شیوه‌های مختلف رده‌بندی فیلم آشنا شوند.

جلسه‌ی سوم: مجدداً هر کدام از حضار نوشته‌ی خود را می‌خواند. در این نوشته هر کدام از حضار باید فیلم مورد نظر را رده‌بندی کرده و سپس در موردش اظهار نظر کند. در ادامه در مورد تحقیق در مورد فیلم، فیلم‌ساز و اطلاعات مربوطه صحبت خواهد شد تا حاضران با اصول نقد زندگی‌نامه‌ای آشنا شوند.

جلسه‌ی چهارم: حضار به ترتیب نوشته‌ی خود را می‌خوانند و دیگران در موردش نظر می‌دهند. حضار باید در این نوشته‌ها در مورد فیلم منتخب‌شان تحقیق کنند و بر اساس تحقیقات‌شان در مورد فیلم بنویسند. در ادامه در مورد ایرادات وارده بر نقد زندگی‌نامه‌ای توضیح داده می‌شود و مباحث مربوط به شکل (فرم) فیلم و نقد فرمالیستی مطرح خواهد شد.

جلسه‌ی پنجم: جلسه به شیوه‌ی معمول با خواندن نوشته‌ها آغاز خواهد شد. در این جلسه حضار می‌بایست به بررسی شکل (فرم) فیلم بپردازند و لااقل یک سکانس از فیلم را از جنبه‌ی شکل (فرم) توصیف و مطالعه کنند. در ادامه‌ی این جلسه نخستین مباحث مربوط به نقد آکادمیک با نقد روان‌کاوانه آغاز خواهد شد.

جلسه‌ی ششم: حضار نوشته‌های خود را با توجه به نقد روان‌کاوانه می‌خوانند و به شیوه‌ی جلسات قبل در مورد نوشته‌ها و میزان موفقیت هر نوشته بحث می‌شود. در ادامه در مورد نقد اسطوره‌ای و تأثیر آن بر سینما صحبت خواهد شد.

جلسه‌ی هفتم: حضار با خواندن نوشته‌های‌شان نشان خواهند داد که چه میزان مفاهیم مربوط را درک کرده‌اند و می‌توانند آن‌ها را در مطالعه‌ی فیلم به کار گیرند. در ادامه‌ی این جلسه در مورد نقد مارکسیستی یا به طور کلی اجتماعی صحبت خواهیم کرد و از حضار درخواست می‌شود تا فیلم را با توجه به بستر اجتماعی مطالعه کنند.

جلسه‌ی هشتم: نوشته‌های این جلسه در مورد نقد مارکسیستی و انطباق آن با فیلمی است که هر کدام از حضار انتخاب کرده‌اند. در ادامه مباحث مربوط به نقد فمنیستی مطرح خواهد شد. در این جلسه در مورد اشکال مختلف طرح مسائل مربوط به مطالعات جنسیتی در سینما صحبت به میان می‌آید.

جلسه‌ی نهم: حضار با خواندن متن‌های‌شان میزان درک‌شان از مطالعات جنسیتی را نمایش خواهند داد. در مورد نوشته‌ها بحث و تبادل نظر خواهد شد. در ادامه مباحث مربوط به نظریه‌ی پسااستعماری تبیین خواهند شد. در این جلسه مقوله‌ی نگاه اگزوتیک و شکل نمایش فرهنگ‌های مختلف در فیلم‌ها مورد بحث قرار خواهد گرفت.

جلسه‌ی دهم: حضار آخرین نوشته‌ی خود را می‌خوانند که با توجه به نگاه پسااستعماری نوشته شده است و در مورد مباحث مطرح شده در جلسه‌ی قبل صحبت می‌شود. در ادامه آخرین موضوع به بررسی رابطه‌ی بیننده (مخاطب) با فیلم در قالب نظریه‌ی کالت پرداخته می‌شود. در این جلسه به موضوع سلیقه‌ و رابطه‌ی شخصی بینندگان و فیلم‌ها اشاره خواهد شد.

۱۰ جلسه ۳ ساعته

شنبه‌ها – ساعت ۱۷ تا ۲۰